เนื้อเรื่อง

อีกาตัวหนึ่งเห็นหนอนนอนตากแดดอยู่บนใบไม้ ก็คิดอยากกิน ก็เลยร่อนลงมาจะคาบเอาหนอน หนอนได้ยินเสียงก็เงยหน้าขึ้นมาดู ก็เห็นว่ามีอีกาจะมากินตนเลยไหว้ขอชีวิต หนอนพูดว่า ถ้าจะกินหนอนจริงๆก็ให้แก้ปัญหาคำทายให้ได้ก่อน อีกาก็เลยยอมฟัง หนอนเลยทาย
หนอนถามว่า แหลมสุดแหลมคืออะไร
                     เบาสุดเบาคืออะไร
                     ไวสุดไวคืออะไร
                     แรงสุดแรงคืออะไร
                     หนักสุดหนักคืออะไร
อีกาก็รีบตอบไปว่า
                     แหลมสุดแหลมคือ ลูกศร
                     เบาสุดเบาคือ นุ่น
                     ไวสุดไวคือ ม้ามณีกาบ
                     แรงสุดแรงคือ ช้าง
                     หนักสุกหนักคือ ลูกโลก
หนอนบอกว่าคำตอบของกาไม่ถูกสักข้อ อีกาเลยโกรธมากเพราะตัวเองตอบผิดหมด ก็เลยกระโจนเข้าไปกินหนอน หนอนเลยบอกว่า กาจะกินมันไม่ได้ ต้องไปหาคนกลางมาตัดสิน ก็เลยพากันไปหาคนมาตัดสิน พอผู้มีปัญญามาถึง ทั้งสองก็เล่าเรื่องให้ฟัง พอผู้มีปัญญาฟังแล้วก็ให้หนอนเฉลยคำตอบ หนอนตอบว่า
                       แหลมสุดแหลมคือ ปัญญา
                       เบาสุดเบาคือ มโนธรรมอันดีงาม
                       ไวสุดไวคือ ความคิด
                       แรงสุดแรงคือ ความเป็นธรรม
                       หนักสุดหนักคือ ใจบาป
ผู้มีปัญญานั่งคิดอยู่สักครู่หนึ่งแล้วก็เลยผงกหัว แล้วบอกว่าหนอนตอบถูก แล้วบอกอีกาว่าไม่ให้กินหนอน
ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาอีกาก็ไม่พอใจมากเพราะว่าตัวเองแพ้หนอน เลยอาฆาตแค้นหนอน สั่งสอนให้ลูกหลานกาจิกกินหนอนไม่ว่าจะตัวเล็กหรือตัวใหญ่
 

เนื้อเรื่อง(ภาษาถิ่น)

อีกาโตหนึ่งเห็นแมงบ้งนอนตากแดดอยู่เทิงใบไม้ กะคิดอยากกิน กะเลยแซวลงสิคาบเอาแมงบ้ง แมงบ้งได้ยินเสียงกะโงหัวขึ้นมาเบิ่ง กะเห็นว่ามีอีกาสิมากินเจ้าของ เลยไหว้จอชีวิต แมงบ้งว่า คันสิกินบ้งอีหลีกะให้แก้คำทวยมันให้ได้สาก่อน อีกากะเลยยอมฟัง แมงบ้งเลยทวย      
บ้งกะถามว่า  แหลมสุดแหลมแม่นอีหยัง
                     เบาสุดเบาแม่นอีหยัง
                     ไวสุดไวแม่นอีหยัง
                     แรงสุดแรงแม่นอีหยัง
                     หนักสุดหนักแม่นอีหยัง
อีกากะฟ่าวตอบไปว่า
                      แหลมสุดแหลมแม่น ลูกศร
                      เบาสุดเบาแม่น  นุ่น
                      ไวสุดไวแม่น ม้ามณีกาบ
                      แรงสุดแรงแม่น ช้าง
                      หนักสุดหนักแม่น หน่วยโลก
บ้งบอกว่าคำตอบของกาไม่ถูกจักข้อ อีกากะเลยสูนแฮงว่าเจ้าของตอบผิดเหมิด ก็หลูบสิเข้าไปกินบ้ง แมงบ้งกะว่า กาสิกินมันบ่ได้ ต้องไปหาคนกลางมาตัดสิน กะเลยพากันไปหาผู้มาตัดสิน พอผู้มีปัญญามาถึง ทั้งสองกะเล่าเรื่องให้ฟัง พอผู้มีปัญญาพังแล้วก็ให้บ้งเฉลยคำตอบ บ้งก็ตอบว่า
                      แหลมสุดแหลมแม่น ปัญญา
                       เบาสุดเบาแม่น มโนธรรมอันดีงาม
                       ไวสุดไวแม่น ความคิด
                       แรงสุดแรงแม่น ความเป็นธรรม
                       หนักสุดหนักแม่น ใจบาป
ผู้มีปัญญานั่งคิดอยู่บึ้ดหนึ่งแล้ว แล้วเลยกะงึกหัวแล้วบอกว่าแมงบ้งตอบถึก แล้วบอกอีกาว่าบ่ให้กินแมงบ้ง
ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาอีกากะเคียดแฮงหลายว่าเจ้าของแพ้แมงบ้ง เลยอาฆาตแค้นแมงบ้ง สั่งสอนให้ลูกหลานกาจิกกินแมงบ้งบ่ว่าโตน้อยโตใหญ่
 

คติสอนใจ

รู้รักษาตัวรอดเป็นยอดดีด้วยปัญญาและความกล้าหาญ

ความสัมพันธ์ระหว่างนิทานกับสิ่งอื่น

ห่วงโซ่อาหารของสัตว์ อธิบายว่าทำไมกาจึงกินหนอน